Konferanslar serisine bu hafta Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hicabi KIRLANGIÇ konuk oldu.

gel ne olursan ol yine gel

Mevlana şairlik yönü çok güçlü ve ifade gücü etkili mutasavvıf bir şairdir. Farsça yazan beş büyük sairden biridir. Mesneviden başka eserlerindeki ifade gücü de çok yüksektir ancak Mesnevide Hz. Peygamber sevgisini O'nun hadislerini, sahabeye olan hürmetini çok bir güzel sekil de dile getirmiştir. Kur'an-ı Kerim'i mihver alırken Hz. Peygamber ve sahabenin de hayatlarını ele alıyor. Mevlana'nın "Ben seçilmiş Muhammed'in ayağının tozu, kitabin kölesiyim, kim bundan başka bir söz söylerse o kişiden de, o sözden de dışarıyım? seklinde bir de rubaisi bulunmaktadır. Farsçada "Allah" kelimesi yerine "Goda" (Huda) kelimesi kullanılırken Mevlana ve babası Allah diyorlardı.

Mevlana hakkında birbirinden farklı görüşler var. Mevlana çağdaş bir peygamberdir diyenlerin yani sıra, Mevlana'nın eserlerini okuyarak sevap kazanabileceğinizle savunanlarda vardır ki bunlar İslam'dan uzak durmak isteyenlerin düşünceleridir. Birde Mevlevilik var ki bu Mevlana'dan sonra ortaya çıkmıştır ve Mevlana yaşadığı süre boyunca hiçbir zaman Şeyhlik iddiasında bulunmamıştır. Mevlanayı tanımada bir takim problemler yasanmaktadır. Yirmiiki dile çevrilen Mesnevinin kontrolü yapılamamaktadır. Bu da çevirinin tam manasıyla yapılamıyor olmasının sonucudur. Mevlana Mesneviyi yazarken sohbet anında gelişen olaylar ve sorulan sorularla şekillendirdiğinden parça parçaymış gibi gözükse de okunduğunda insanin kendini geliştirebileceği bir kitap olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle Mesneviyi beğenmeyip eleştirenlerinde bunalıma girdiklerinde mesneviye sığındıkları görülmüştür.

Soru-Cevap kısmında ise şunları belirtti: Neden farsça yazmıştır? sorusuna, o dönemin şehirli insani bu dili anlıyordu ve Mevlana'nın en iyi bildiği dil Farsçadır seklinde cevap verdi. Günümüzde içi boş bir Mevlevilik ve Mevlana anlayışının yaygınlaştığını savunan Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç, "ben Kuran'in kölesiyim" diye baslayan ifadelerin ona ait olduğunu, ama "gel ne olursan ol yine gel" ve "yedi öğüt" seklinde sıralanan ifadelerin de ona ait olmadığını belirtti. Mevlanayı ancak eserlerinden okuyarak doğru olarak anlayabileceğimizi belirterek konuşmasana son verdi.